Tej książki byłam ciekawa od dawna. Po pierwsze, interesują mnie książki dla dzieci – bo jestem mamą i redaktorką. Po drugie, w Polsce weganizm/wegetarianizm dzieci zawsze łączy się z kontrowersjami, nieporozumieniami i często stanowczą negacją dietetyków i lekarzy. (A właśnie czytam polską książkę kucharską dla malutkich wegetarianów – to jest dopiero bomba!). Po trzecie, chciałabym być weganką albo choć wegetarianką i podpatruję trochę wegerodziny.

„Dlatego nie jemy zwierząt. Książka o weganach, wegetarianach i wszystkich żywych istotach” Ruby Roth (Cień Kształtu, Warszawa 2013) jest lekturą wymagającą zaangażowania, ponieważ poruszane są tu zagadnienia, o których dzieci nie mają pojęcia. Myślę, że bardzo rzadko niewegetariańscy rodzice rozmawiają z potomstwem o tym, skąd się bierze mięso, co to jest parówka, z czego zrobiona jest wędlina. Chyba w większości jesteśmy (my, mięsożercy) zupełnie obojętni, czy nasz obiad składa się z cierpienia żywej istoty. W ogóle wyrzuciliśmy śmierć poza nawias, zabijanie zwierząt zmechanizowaliśmy, kupujemy fragmenty kury czy wołu nieprzypominające ptaka czy ssaka. Skoro sami nie chcemy o tym myśleć, to dlaczego mamy o tym rozmawiać z dziećmi?

Książka zmusza nas do zastanowienia się nad sposobem pozyskiwania mięsa i kosztami jego produkcji. W warstwie tekstowej mamy krótkie opowieści o tym, jak żyją zwierzęta na wolności, co lubią, że mają swoje humory, że są mądre, rodzinne i zdolne do silnych uczuć. Niestety, w niewoli tracą możliwość podążania za instynktem, są sztucznie karmione, trzymane w ciasnych pomieszczeniach, oddzielone od rodziny. W dodatku hodowle przemysłowe powodują zanieczyszczenie środowiska, tak jak masowe wyławianie ryb z mórz czy wycinanie lasów deszczowych.

Bezpośrednie przesłanie książki jest proste: szacunek wobec naszej planety to szacunek wobec zwierząt i roślin. Dlatego nie jemy zwierząt – mówi narrator.

Oczywiście, choć historyjki są napisane prostym językiem, nic tu nie jest proste. Autorka podeszła do tematu bez oskarżania kogokolwiek o stan rzeczy – ona pokazuje, jak dziś żyją zwierzęta hodowlane. To, co jest niedopowiedziane, musi młodym słuchaczom dopowiedzieć lektor – ludzie hodują zwierzęta, żeby je zjeść. Hodują je w strasznych warunkach, żeby uzyskać jak najwięcej mięsa za jak najmniej pieniędzy. Robią to kosztem środowiska. Przez co trują planetę, która jest ich domem.

Mój starszy syn (niecałe 4,5 roku) długo nie był zainteresowany książką. Przyznam, że nie wiem, czemu, może chodzi o dosyć dziwne ilustracje?  (Autorka książki jest jednocześnie autorką obrazów). Moim zdaniem, tak jak treść jest odpowiednia dla kilkulatka, tak obrazy są niejednoznaczne, często zbyt udziwnione. J. pytał mnie parę razy, co to za zwierzę (chodziło o nosorożca, goryla, słonia, małpkę). Ilustracje są raczej dla dorosłych i mnie osobiście nie wszystkie przypadły do gustu z powodu karykaturalnej kreski (świnki czy krowy). Z pewnością jednak kryje się w nich duży ładunek emocjonalny – zestawienie szczęśliwych zwierząt z żyjącymi w niewoli jest dobrze skontrastowane.

Jako redaktorka zwróciłam uwagę na błędy – głównie interpunkcyjne – liczę na to, że kolejne wydanie będzie ich już pozbawione. W ogóle mam nadzieję, że będzie kolejne wydanie, bo takie książki są bardzo potrzebne.

„Dlatego nie jemy zwierząt” niekoniecznie jest przeznaczona dla tych, którzy nie jedzą mięsa. Wręcz przeciwnie – wspólna lektura, pod warunkiem, że połączona z rozmową z dzieckiem, przypomni mięsożercom, jak naprawdę wygląda świat. Uwrażliwi najmłodszych na krzywdę zwierząt, to na pewno. Mój synek bardzo się zmartwił, że gęś (kaczka?) na obrazku jest zraniona i dopytywał, dlaczego te ptaki w klatce mają rany.

Bądźmy mądrymi rodzicami i nie ukrywajmy przed dziećmi prawdy o tym, co jemy. Bądźmy mądrymi konsumentami i jeśli jemy mięso, wspierajmy małe hodowle, gdzie zwierzęta po prostu żyją lepiej. Zrezygnujmy z nabiału, który jest pozyskiwany od krów-niewolnic. Kupujmy odpowiedzialnie.

Za zdjęcia i wypożyczenie książki do recenzji dziękuję Mikołajowi Jastrzębskiemu.