Czy spotkaliście się z pojęciem carbon offset? Może też nazywać się to neutralizacją śladu węglowego, za jaki jesteśmy odpowiedzialni. Żegluga powietrzna przyczynia się do emisji około 2,4% gazów cieplarnianych pochodzących ze spalania paliw kopalnych. Może wydaje się to niedużo, jednak jest za nią odpowiedzialne tylko kilka procent ludzkości. W tym ja.

Kiedy po ponaddwuletniej przerwie w lataniu kupowałam bilety na samolot do Birmingham, mogłam wybrać „neutralizację śladu węglowego” naszej podróży. Zostałam zachęcona do odkupienia swojej winy z powodu wybrania samolotu jako środka transportu, i to zaledwie za 83 zł. Jak to możliwe, że cztery osoby, odpowiedzialne – według specjalnego kalkulatora – za wygenerowanie 2 ton CO2, mogą tak tanio wykupić się z odpowiedzialności za przyczynianie się do zmian klimatu?

O co chodzi z carbon offset

Zakładając, że przeciętny lot samolotem w granicach Europy powoduje emisję 50 ton dwutlenku węgla, możemy oszacować, za ile mniej więcej CO2 odpowiada jeden pasażer. Różne kalkulatory linii lotniczych ułatwiają nam zadanie i pomagają obliczyć tę przybliżoną wartość. Przybliżoną, bo zdarzyło mi się lecieć niemal pustym samolotem poza Europę, czego taki kalkulator nie uwzględnia (samolot jest lżejszy bez ludzi i bagażu, ale nie oznacza to, że nagle puste miejsca nie generują żadnej emisji).

To pierwsza niedoskonałość całego zagadnienia, jakim jest wyliczanie emisji CO2.

Druga, nie mniej istotna, polega na obliczeniu, ile CO2 możemy związać dzięki działaniom w ramach carbon offset. Chodzi o to, żeby zrównoważyć tę emisję dwutlenku węgla dzięki wsparciu specjalnych projektów do jego pochłaniania/wiązania.

Przykładowo na stronie LOT-u czytamy:

Projekt Leśnych Gospodarstw Węglowych (LGW), którego celem jest zwiększenie ilości dwutlenku węgla wychwytywanego i magazynowanego przez polskie lasy LOT wspiera od października 2019 roku. Obecnie 1 ha lasu pochłania średnio 5 ton CO2 rocznie. W ciągu 30 lat każdy hektar lasu objętego programem pochłonie dodatkowo 37 ton CO2, tj. łącznie 1 mln ton ponad to, co obszary te pochłonęłyby bez działań realizowanych przy wsparciu LOT-u.

Jak to ma działać w praktyce, doczytamy na >> tej stronie, ale nie spodziewajcie się konkretów. Dlaczego? Dlatego że nikt nie jest w stanie obiecać wyniku.

Do zalesiania wykorzystywane są szybkorosnące gatunki drzew, takie jak daglezja – drzewo sprowadzone do nas z Ameryki Północnej. Chciałabym zobaczyć, jak w rzeczywistości wygląda takie przedsięwzięcie – czy obraz monokulturowego lasu iglastego, jaki pojawia mi się w głowie, pokrywa się z rzeczywistością? Być może uda mi się to sprawdzić!

Policzyć ślad węglowy lotu

Żeby sprawdzić, ile CO2 wyemituje nasz lot, możemy skorzystać z najróżniejszych kalkulatorów dostępnych w sieci. Najsprytniej byłoby użyć kalkulatora przygotowanego przez linię lotniczą, z której korzystamy, bo ona najlepiej będzie wiedziała, jakich samolotów używa (a to ma znaczenie).

Ostatnio leciałam Wizzairem do rodziny w Birmingam, skorzystałam więc z kalkulatora tej linii lotniczej. Wpisałam wszystkie dane (zamiast destynacji można wybrać też numer lotu) .

Pół tony CO2, to jest mój osobisty wkład w ocieplenie klimatu.

Co więcej, to nie ostatni mój lot w tym roku. I tak jak latanie samolotem do dawno niewidzianej, bliskiej rodziny jest dla mnie usprawiedliwione, mam mieszane uczucia co do wakacyjnego wyjazdu do Grecji. (Muszę tylko zaznaczyć, że te wakacje były odkładane od dwóch lat przez pandemię, dawno zapłacone, a decyzja podjęta dawno temu).

Co zrobić, jeśli tak jak ja lecicie czarterem? Można skorzystać z bardziej ogólnego kalkulatora, takiego jak MyClimat.

Tu przynajmniej kwota, jaką powinnam wydać za neutralizację tej emisji, jest znacznie wyższa. Za podobną ilość powinnam zapłacić 16 euro (około 74 zł)od osoby.

OK, mamy wyliczoną ilość dwutlenku węgla. Oczywiście pamiętamy, że jest to tylko liczba wypluta przez kalkulator, musimy ją traktować jako umowną. Co dalej? Możemy teraz wesprzeć jeden z ekoprojektów.

Sadzić drzewa w Ugandzie

Wizzair wspiera dwie różne inicjatywy, które mają za zadanie neutralizować emisje CO2 – a my, wpłacając odpowiednią kwotę na konto, dokładamy się do tego. W wypadku tej linii lotniczej nie mamy wyboru, nie wiemy, na który projekt z dwóch będą przeznaczone nasze pieniądze. A są to:

• międzynarodowy program sadzenia drzew (TIST) w Ugandzie,
• odzyskiwanie metanu ze składowisk odpadów w Ekwadorze.

W wypadku MyClimat szczegółowe cele są trzy:

• sadzenie drzew w Nikaragui,
• przedsięwzięcia w Szwajcarii i krajach rozwijających się, np. renaturyzacja wrzosowisk,
• wydajne kuchenki dla kobiet w Kenii (żeby nie gotowały nad ogniskiem).

Przeszukałam jeszcze inne strony oferujące osobom indywidualnym wykupienie carbon offset. Mogę podsumować to w ten sposób:

• bardzo łatwo kupić neutralizację emisji dwutlenku węgla, w dowolnej ilości,
• bardzo trudno dowiedzieć się, na co konkretnie idą te pieniądze,
• jeszcze trudniej zweryfikować, czy pieniądze zostały wydane zgodnie z naszym życzeniem,
• praktycznie niemożliwe jest sprawdzenie, czy projekt, który wsparliśmy, zneutralizował choć kilogram CO2.

Jednym słowem, jest to oferta dla osób niedociekliwych, które chcą mieć święty spokój. Najmocniej przepraszam te osoby, które kupują carbon offset w dobrej wierze: sama to zrobiłam.

Zwróćcie uwagę, że większość projektów jest realizowana na innych kontynentach, w miejscach dla nas właściwie nieosiągalnych – nie mamy szansy sprawdzić, czy to w ogóle działa. Ale to, co według mnie jest najistotniejsze, to fakt, że nigdy, nigdzie, nijak nie dostaniemy gwarancji, na ile dana realizacja zrekompensuje emisję CO2. Możemy sadzić drzewa, ale czy mamy pewność, że one przeżyją i czy urosną na tyle, żeby pochłaniać dwutlenek węgla w istotnej ilości. Możemy dokładać się do elektrowni wiatrowych w krajach globalnego Południa, ale nie mamy pewności, czy przypadkiem to przedsięwzięcie nie miało powstać i tak, za pieniądze rządowe.

Jeśli coś przekonuje mnie najbardziej, to finansowanie lokalnych akcji, które można zobaczyć na własne oczy i móc co jakiś czas sprawdzać, czy się np. rozwija. Jeśli uda mi się odwiedzić takie miejsce w Polsce, z pewnością się tym pochwalę!

Napiszcie, czy Wy kupujecie carbon offset, żeby neutralizować swoje emisje CO2?

Do poczytania:

• https://www.green-projects.pl/podrozowanie-neutralne-dla-klimatu-emisje-co2/
• https://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/society/20191129STO67756/emisje-z-samolotow-i-statkow-fakty-i-liczby-infografika